ژانت وینترسون، زاده 27 آگوست 1959، در منچستر بریتانیا چشم به جهان گشود. هنگامی که کودکی بیش نبود، به فرزندخواندگی خانواده ای سخت گیر و مذهبی از طبقه کارگر درآمد. در شانزده سالگی به علت مشکلاتی که با مادرش داشت خانه را ترک کرد. در آن زمان با روی آوردن به مشاغلی مثل بستنی فروشی، کار در بیمارستان روانی و موسسات برگذاری مراسم خاک سپاری زندگی را می گذراند. در سال 1981، او در رشته زبان و ادبیات انگلیسی فوق لیسانسش را از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد. رمان پرتقال تنها میوه دنیا نیست، نخستین کتاب وینترسون است که در سال 1985 به چاپ رسید و برنده جایزه ویتبرد برای اولین رمان شد. این کتاب تا حدودی بیوگرافی او نیز به شمار می رود که در قالب رمانی کلاسیک و هنری روایت شده است.

او در اولین کار خود زندگی نامه اش را در قالب رمانی خیال آمیز و هنری به تصویر کشید. این رمان درباره دختر همجنس گرایی است که در یک جامعه پنطیکاستی انگلیسی بزرگ شده است؛ دختری که به فرزندخواندگی گرفته شد تا پیشکشی به مسیح باشد، کسی که در سرنوشتش بود که مبلغ مذهبی شود، اما… وینترسون کسی است که از قطبیت زدگی جنسیتی صحبت می کند و تا به حال درباره گرایش و هویت جنسی رمان های زیادی نوشته است، از جمله اشتیاق و جنس گیلاس.

جوایز ادبی

وینترسون برای اولین رمانش جایزه ویتبرد را برد. سپس در سالهای پیش رو، برنده جایزه بفتا برای بهترین درام، جایزه جان لولین، جایزه فاستر و جایزه ادبی سنت لوئیس شد. او همچنین دو بار برنده جایزه ادبی بنیاد لامبدا نیز شده است. او برای خدمت صادقانه اش به ادبیات دگرباشان بریتانیا نشان افسری امپراطوری بریتانیا (OBE) و نشان ژنرالی بریتانیا (CBE) را دریافت کرده است، و یکی از اعضای انجمن سلطنتی ادبیات است. رمانهای او کم و بیش به بیست زبان ترجمه شده اند. تعدادی از جوایز او عبارتند از:

1985: جایزه ویتبرد برای اولین رمان؛ پرتقال تنها میوه دنیا نیست.
1987: جایزه جان ریس برای رمان اشتیاق.
1989: جایزه فاستر برای رمان جنس گیلاس.
1992: جایزه بفتا، برای بهترین درام، در سریال تلویزیونی پرتقال تنها میوه دنیا نیست (شبکه BBC).
1994: جایزه ادبی لامبدا برای داستان همجنسگرایان.
2006: نشان افسری امپراطوری بریتانیا (OBE) برای خدمت به ادبیات دگر باشان.
2013: جایزه ادبی لامبدا برای زندگی نامه دگر باشان، برای رمان چرا می خواهی خوشبخت باشی، وقتی می توانی معمولی باشی؟
2014: جایزه ادبی سنت لوئیس.
2016: صد زن برتر از سمت شبکه BBC
2016: عضو منتخب انجمن سلطنتی ادبیات.
2018: نشان ژنرالی بریتانیا (CBE)، به پاس خدمت به ادبیات بریتانیا.

کودکی که وقف مسیح شد

زندگی ژانت و مادرش حول مذهبی می چرخد ​​که برپایه باورهای افراطی، سختگیرانه و اغلب سرنوشت ساز است. در حالی که کلیسا آرامش، اجتماع و حتی سرگرمی را به ژانت جوان بخشیده است، با رسیدن او به بلوغ و کشف تمایلات جنسی اش، کلیسا برای ژانت به محلی ازنفرت، کنترل و وحشت تبدیل می شود. حتی زمانی که ژانت از کلیسا طرد می‌شود، نمی‌تواند بقایای تربیت دینی اشرا که مانع از آن می‌شود که با کسی که هست احساس آرامش کند، پشت سر بگذارد. وینترسون در طرح خیالی زندگی اش اینطور استدلال می کند که هرگز نمی توان به طور کامل از کنترل کامل تربیت مذهبی فرار کرد. او همیشه آن زخم ها را با خود خواهد داشت و دردی که تحمل کرد هرگز رهایش نخواهد کرد.

وقتی ژانت کودکی کم سن و سال است است، مذهب بخش مهمی از زندگی اش و حتی شادی اوست. علیرغم اعتقادات سخت مادرش و تحقیر «بت پرست هایی» مثل خانواده‌ پرجمعیتی که در همسایگی آنها زندگی می‌کنند، ژانت به‌ جای آتش و گوگرد کلیسای پنطیکاست، به سمت جهان مادی جذب می‌شود. مذهب به او این حس واهی را می دهد که قدرت، اختیار و هدف دارد. با این حال، مذهب بدل به ابزاری می شود که مادرخوانده ژانت با آن دخترش را کنترل می کند. در طول دوران کودکی ژانت، مادر خوانده اش مدام به او می گوید که شیطان همه جا هست و دنیا پر از گناه است. مادر ژانت رویایی دیده که ژانت تبدیل به یک مبلغ مذهبی می شود و حتی اجازه نمی دهد ژانت به مدرسه عادی برود؛ تا زمانی که دولت او را تهدید به اقدام قانونی می کند. مادرخوانده او، مدرسه را “لانه شیطان” می داند و می خواهد تحصیلات ژانت را تا جایی که ممکن است در حیطه دین نگه دارد.

تنش بین کنترلگری دین و قدرت بخشی آن به ژانت، زمانی به اوج می رسد که او عاشق ملانی، یک دختر دبیرستانی می شود. به ژانت و ملانی درباره خطرات “میل غیرطبیعی” هشدار داده شده، اما زمانی که آنها رابطه عاشقانه شان را شروع می کنند، هیچ کدام حس نمی کنند کاری که می کنند خطاست، یا غیر طبیعی. وقتی که راز دو دختر در نهایت فاش می شود، کلیسا آن دو را به عنوان گناهکار محکوم می کند و ژانت محکوم به مراسم جن گیری می شود. مراسمی که در آن مادرش به توصیه کشیش او را سه روز و سه شب گرسنه و تشنه، در اتاقی تاریک حبس می کند. در طول این مدت، ژانت هذیانی توهم‌ آمیز از شیطانی نارنجی می بیند که به اومی‌گوید که همه شیطان شخصی دارند و شیطان او ظاهر شده تا به او کمک کند تصمیم بگیرد از زندگی اش چه می‌ خواهد. شیطان می گوید اگر ژانت او را نگه دارد، زندگی سختی پیش رو خواهد داشت؛ اما ممکن است ارزش این همه سختی را داشته باشد. ژانت تصمیم می گیرد شیطانش را نگه دارد اما وانمود می کند که توبه کرده است. وقتی که دیو چند روز بعد دوباره ظاهر می شود، به ژانت می گوید که تصمیمی گرفته که هیچ راه بازگشتی وجود ندارد…

تأثیری که تربیت مذهبی بر ژانت وینترسون گذاشته، همچنان بر او باقی مانده است. با نگاهی به فهرست کتاب، می بینیم که فصل‌ها از نام هشت بخش نخست کتاب مقدس نام‌ گذاری شده‌اند که با سفر پیدایش شروع و به روت ختم می‌شود. به این ترتیب، قدرت دین در قالب اسطوره و افسانه در روح او نفوذ می کند… و حتی عمیق تر. گرچه، در داستان ژانت از سلطه عاطفی ای که کلیسا زمانی بر او داشت رها شده است، اما همچنان به آن ادای احترام می کند. دستکم، نشان می دهد که مذهب چگونه در رابطه اش با داستان سرایی و دریچه روایی که از طریق آن جهان را می نگرد، منعکس شده است. در پایان رمان، ژانت در همان نقطه ای ایستاده است که سفر شخصیتش را آغاز می کند: در خانه مادرش، سرگرم گوش کردن به برنامه های مذهبی رادیو. ژانت وحشت دارد که هرگز نتواند به طور کامل از سلطه مادرش فرار کند و رمان را با قصه دختری جادوگر به نام وینت به پایان می برد…

دانلود سریال پرتقال تنها میوه دنیا نیست

در سال 1990 شبکه بی بی سی (BBC) سریالی کوتاه با نام (Oranges are not the only fruit) در سه قسمت یک ساعته منتشر کرد که به زندگی دختری به نام جس می ­پردازد که با مادرخوانده اش که زنی خشکه مذهب است، زندگی می کند. جس قرار است مبلغ مذهبی شود، اما با فرا رسیدن دوران بلوغ دل به دختری به نام ملانی می بازد. اعضای کلیسا شروع به آزار و اذیت جس می کنند و تصمیم می گیرند برای او مراسم جن گیری برگذار کنند. این سریال در کنار یک شاهکار ادبی به شمار می رود که اثری با محوریت مذهب، خانواده و دگرباشی است. تماشای این سریال با زیرنویس فارسی از انتشارات فاناگوریا قبل از مطالعه کتاب توصیه می شود.

کتاب پرتقال تنها میوه دنیا نیست

رمان ژانت وینترسون توسط ماری لو به زبان فارسی برگردانده شده است. این رمان کوتاه که مانند سریال تلویزیونی آن یک شاهکار کلاسیک به شمار می رود، هم اکنون در دسترس مخاطبان و علاقه مندان به ادبیات دگر باشی قرار گرفته است. مطالعه این رمان پس از تماشای سریال آن توصیه می شود. قبل از خرید، می توانید از این لینک نمونه رایگان کتاب را دانلود کرده و مطالعه کنید. لازم به ذکر است که تماشا یا مطالعه این اثر به اشخاص زیر سن قانونی توصیه نمی شود.